Als zelfstandige zonder personeel (zzp’er) in de zorg is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de wet- en regelgeving die van invloed kan zijn op je manier van werken. Eén van de belangrijkste wetten in dit kader is de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, oftewel de Wet DBA.
In dit artikel leggen we uit wat de Wet DBA inhoudt, wat de gevolgen zijn voor jou als zzp’er in de zorg, en hoe een bemiddelingsbureau je kan ondersteunen.
Inhoud
Wat is de Wet DBA?
De Wet DBA is in het leven geroepen om duidelijkheid te scheppen over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers, oftewel tussen werkgevers en zelfstandigen. Het doel van de wet is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Schijnzelfstandigheid treedt op wanneer iemand officieel als zelfstandige werkt, maar in feite werkzaamheden uitvoert als een werknemer. Dit heeft gevolgen voor de rechten van de werknemer (zoals sociale verzekeringen) en kan leiden tot lagere lasten voor de werkgever. De Wet DBA vervangt de oude VAR (Verklaring Arbeidsrelatie) en legt de verantwoordelijkheid voor het vaststellen van een arbeidsrelatie deels bij de opdrachtgever.
Wat betekent de Wet DBA voor mij als zzp’er in de zorg?
Voor zzp’ers in de zorg is de Wet DBA vooral bedoeld om duidelijk te maken wanneer je echt als zzp’er werkt en wanneer je feitelijk in loondienst zou moeten zijn. De wet stelt dat de samenwerking met je opdrachtgever niet mag lijken op een arbeidsrelatie in loondienst. Dit betekent dat je als zzp’er voldoende zelfstandigheid moet hebben in het uitvoeren van je werk, en dat je opdrachtgever niet te veel controle over je werk mag hebben.
Enkele belangrijke criteria om te bepalen of je voldoende als zelfstandige werkt:
- Geen gezagsverhouding: De opdrachtgever mag jou geen specifieke instructies geven over hoe je je werk moet doen, behalve in het kader van algemene kwaliteits- of veiligheidsnormen.
- Vrijheid van werktijden: Je hebt de vrijheid om je eigen werktijden te bepalen, tenzij de aard van de zorgspecifieke opdracht vraagt om aanwezigheid op bepaalde momenten.
- Geen integratie in de organisatie: Je mag niet volledig worden geïntegreerd in de dagelijkse bedrijfsvoering van de opdrachtgever. Als je bijvoorbeeld werkt volgens het vaste rooster van een zorginstelling, kan dit op een arbeidsovereenkomst lijken.
Wanneer gaat de Wet DBA in?
Hoewel de Wet DBA al in 2016 is ingevoerd, wordt deze wet nog niet strikt gehandhaafd vanwege de complexiteit rondom de interpretatie ervan. Maar vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst deze wet volledig handhaven en strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Zorginstellingen die mensen als zorg zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen dan een boete en naheffingen krijgen.
Er is een overgangsperiode van een jaar waarin geen boetes worden opgelegd wanneer bedrijven aantonen dat zij stappen zetten om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Deze maatregel, onderdeel van bredere hervormingen om de arbeidsmarkt eerlijker te maken, gaat gepaard met extra steun van de Belastingdienst, zoals informatiebijeenkomsten en webinars.
Vanaf 2025 kunnen naheffingen tot vijf jaar terug worden opgelegd, maar alleen voor situaties vanaf 1 januari 2025. Bovendien worden modelovereenkomsten niet meer goedgekeurd, omdat de feitelijke uitvoering van werk doorslaggevend is voor de beoordeling van zelfstandigheid. (Bron: NBBU)
Hoe weet ik of ik voldoe aan de eisen van de Wet DBA in de zorg?
Om te bepalen of je voldoet aan de Wet DBA, kun je de volgende stappen nemen:
- Gebruik modelovereenkomsten: De Belastingdienst heeft verschillende goedgekeurde modelovereenkomsten beschikbaar gesteld voor specifieke sectoren, waaronder de zorg. Deze overeenkomsten kunnen je helpen om de afspraken met je opdrachtgever zo vorm te geven dat ze voldoen aan de eisen van de Wet DBA.
- Check je arbeidsrelatie: Vraag jezelf af of je daadwerkelijk als zelfstandige werkt. Heb je voldoende vrijheid in hoe je je werk uitvoert, en ben je niet afhankelijk van één opdrachtgever? Het kan verstandig zijn om juridisch advies in te winnen als je twijfelt over je situatie.
- Schriftelijke afspraken maken: Zorg ervoor dat alle afspraken tussen jou en je opdrachtgever duidelijk zijn vastgelegd in een overeenkomst. Dit vermindert de kans op misverstanden en vergemakkelijkt een eventuele controle door de Belastingdienst.
Wat zijn de gevolgen als ik niet voldoe aan de Wet DBA?
Als de Belastingdienst vaststelt dat je als zzp’er eigenlijk in loondienst werkt, kunnen de gevolgen ingrijpend zijn:
- Naheffingen en boetes: De opdrachtgever kan worden geconfronteerd met naheffingen voor loonbelasting en sociale premies, en er kunnen boetes worden opgelegd.
- Risico op verlies van zelfstandige status: Voor jou als zzp’er kan het verlies van je zelfstandige status betekenen dat je minder fiscale voordelen hebt, zoals de zelfstandigenaftrek. Ook kan je opdrachtgever verplicht worden om een arbeidsovereenkomst met je af te sluiten.
Het is dus van groot belang om ervoor te zorgen dat je je werk als zelfstandige zorgvuldig organiseert en vastlegt. Om bovenstaande risico’s zo veel mogelijk uit te sluiten, is het slim om te werken met een zorgbemiddelingsbureau als MediCentraal.
Hoe kan zzp bemiddelingsbureau MediCentraal helpen?
Hét bemiddelingsbureau in de zorg, MediCentraal, helpt jou als zzp’ers op verschillende manieren bij het naleven van de Wet DBA:
- Gebruik van modelovereenkomsten: MediCentraal werkt met modelovereenkomsten die al zijn goedgekeurd door de Belastingdienst. Hierdoor weet je zeker dat je arbeidsrelatie op papier correct is.
- Juridisch en fiscaal advies: Indien je daar behoefte aan hebt, geeft MediCentraal advies over je zelfstandige status en helpt je om aan de eisen van de Wet DBA te voldoen. Dit geeft zekerheid voor zowel jou als je opdrachtgever.
- Administratieve ondersteuning: MediCentraal helpt jou bij het opstellen van overeenkomsten, biedt software aan om je uren en administratie bij te houden en andere belangrijke zaken die bijdragen aan je status als zzp’er.
- Toegang tot een netwerk van opdrachtgevers: Door te werken met MediCentraal heb je toegang tot een groot netwerk van opdrachtgevers, wat kan helpen om te voorkomen dat je afhankelijk bent van één klant, een belangrijk criterium in de Wet DBA.
- Overleg met de opdrachtgever over de feitelijke inhoud van de opdracht in de praktijk: In overleg met de opdrachtgever zorgt MediCentraal ervoor dat de opdracht zoveel mogelijk als zelfstandige binnen de gestelde criteria wordt uitgevoerd.
Tot slot…
De Wet DBA is ontworpen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, maar het vraagt zzp’ers in de zorg om kritisch te kijken naar hun werksituatie. Door te voldoen aan de regels en gebruik te maken van modelovereenkomsten en juridische ondersteuning, kun je als zzp’er met meer zekerheid je opdrachten uitvoeren. MediCentraal helpt jou om te voldoen aan de Wet DBA zodat je zorgeloos weer elke keer nieuwe uitdagende zorgopdrachten kunt aannemen. Ook in 2025.
